Demir Tekerleklerin 200 Yıllık Tarihi Rahmi M. Koç Müzesi’nde
Modern demiryolu ulaşımının 200. yıl dönümü olan 2025’te, Rahmi M. Koç Müzesi, zengin demiryolu koleksiyonuyla ziyaretçilerini tarihte bir yolculuğa çıkarıyor.
Türkiye’nin ulaşım, endüstri ve iletişim tarihine adanmış ilk ve tek sanayi müzesi olan Rahmi M. Koç Müzesi, demiryolu ulaşımının 200. yılını eşsiz bir koleksiyonla kutluyor. 1825 yılında İngiltere’de Stockton ve Darlington arasında dünyanın ilk halka açık buharlı tren hattının açılmasıyla başlayan modern demiryolu serüveni, 200 yıldır dünyayı şekillendirmeye devam ediyor. Rahmi M. Koç Müzesi de bu önemli dönüm noktasını, bünyesinde barındırdığı tarihi objelerle taçlandırıyor.
İlk “modern” lokomotif: Rocket
Müzenin Lengerhane / Mustafa V. Koç binasında sizi lokomotif modelleri karşılıyor.
Bu bölümde, Rocket gibi ince işçilikli modellerin yanı sıra Fire King gibi çok nadir ve önemli objeler sergileniyor.
Kendinden sonra üretilen neredeyse bütün lokomotiflerde kullanılan birçok özelliğe sahip olan Rocket, ilk “modern” lokomotif olarak kabul ediliyor. George Stephenson ve oğlu Robert Stephenson tarafından Liverpool ve Manchester arasındaki demiryolunda kullanılacak lokomotifleri belirlemek amacıyla 1829 yılının Ekim ayında düzenlenen Rainhill Trials yarışması için tasarlanan model, bu yarışmada birincilik kazanmıştır.
Tarihi önem taşıyan Fire King lokomotif modeli ise 1841 yılında dünyaca ünlü mühendis ve lokomotif tasarımcısı Josiah Evans Haydock tarafından yapılmış, imzalanmış ve tarihlenmiştir. Fire King modeli, Londra Bilim Müzesi’nde gerçekleştirilen, model yapımı ve lokomotif tarihini anlatan “Pirinç, Çelik ve Ateş” başlıklı sergide de konuk olarak yer almıştır.
Bu bölümdeki bir diğer önemli obje de Agenoria Lokomotif modelidir. 0-4-0 tekerlek düzenekli, buharlı “Agenoria” lokomotifi Foster Rastrick & Co firması tarafından, 1829 yılında, İngiltere, Stourbridge’de üretilmiş, 1864’te servis dışı kaldıktan sonra İngiltere, York’ta bulunan National Railway Museum’da koruma altına alınmıştır.
Rayların Devi: Big Boy
Göklerden kopmuş bir dev gibi raylara çıkan “Big Boy”, demiryolu tarihinin en etkileyici mühendislik harikalarından biridir. 1941–1944 yılları arasında Union Pacific Railroad için yalnızca 25 adet üretilen 4000 Sınıfı 4-8-8-4 buharlı lokomotifler, efsanevi güçleri ve devasa boyutlarıyla “Big Boy” lakabını almıştır. Orijinal Big Boy’un 40 metreyi aşan uzunluğu ve 6.000 beygirden fazla gücü, onu dönemin en büyük buharlı lokomotifi yapmıştır. İngiltere’de Ian Rough tarafından orijinal plana sadık kalınarak üretilen 1/8 ölçekli, 128 yolcu taşıyabilen çalışır durumdaki modeli ise bugün Tersane Binası’nda sergileniyor. Bu özel model, yalnızca bir mühendislik başarısını değil, sanayi tarihinin görkemli bir dönemini de raylar üzerinde yeniden canlandırıyor.
Raoul Cabib koleksiyonu
Müzenin en ince detayına kadar yapılmış, büyük ölçekli çalışan lokomotif modelleri koleksiyonu içerisinde Raoul Cabib’e ait bazı kıymetli modeller de bulunuyor. Bunlardan biri 1902’de, James Holden tarafından tasarlanan ve üretilen, İngiltere’deki Büyük Doğu Demiryolları tarafından kullanılan 0-10-0, Deneme Lokomotifi “Decapod”. Budva Tucker tarafından yapılan ve 1958 tarihini taşıyan bu model, Raoul Cabib koleksiyonunun ilgi çekici parçalarından. Benjamin Conner tarafından 1865’te tasarlanan İskoç Demiryolları 2-4-0 Lokomotif’in Roy Amsbury tarafından 1980’de yapılan modeli ve Londra Midland & Scottish Demiryolları için özel olarak tasarlanan, istasyonlarda ve lokomotiflerde yolcu koltuklarının yanında kullanılan armalar da Raoul Cabib koleksiyonundaki değerli objeler arasında yer alıyor.